Fazla Mesainin Aylık Ücrete Dahil Edilmesi

İş Kanununda çalışma süresinin haftalık 45 saat olduğu ve haftalık 45 saati aşan çalışmaların fazla çalışma ücreti olarak ödenmesi gerektiği belirtilmiştir. Ancak fazla mesai ücretinin aylık ücrete dahil olduğu şeklindeki hükümlere iş sözleşmelerinde sıklıkla rastlanabilmektedir. Bu yazımızda fazla mesainin aylık ücrete dahil edilmesi uygulamasının hangi durumda geçerli olacağı yargı kararları çerçevesinde incelenecektir. Fazla mesai ücretinin hesaplanması ile ilgili olarak Fazla Mesai Ücreti Nasıl Hesaplanır? başlıklı yazımı okuyabilirsiniz.

Yılda Kaç Saate Kadar Olan Fazla Çalışma Ücreti Aylık Ücrete Dahil Edilebilir?

İş sözleşmelerinde yer alan ve fazla ve fazla sürelerle çalışma ücretinin aylık ücrete dahil olduğunu belirten hükümler Yargıtay tarafından yılda 270 saatle sınırlı olarak geçerli kabul edilmektedir. Yargıtay hesaplama yönetimine göre bu hükmü ayda 22,5 saat veya haftada 5,2 saat olarak da uygulayabilmektedir.

Yargıtay 9. H.D. 20.09.2022 Tarih, 2022/8795 Esas ve 2022/9928 Karar.
“Sözleşmelerinde fazla çalışma ücretinin aylık ücrete dahil olduğu yönündeki kurallara sınırlı olarak değer verilmelidir. Dairemizin kararlılık kazanmış olan uygulamasına göre yıllık 270 saatle sınırlı olarak söz konusu hükümlerin geçerli olduğu kabul edilmektedir. Fazla çalışmaların aylık ücret içinde ödendiğinin öngörülmesi ve buna uygun ödeme yapılması halinde, yıllık 270 saatlik fazla çalışma süresinin (aylık 22,5 saat- haftalık 5,2 saat) ispatlanan fazla çalışmalardan indirilmesi gerekir. Fazla çalışmanın ücrete dahil olduğu kuralı fazla sürelerle çalışma ücretini de kapsar. Bu durumda öncelikle fazla sürelerle çalışmanın temel ücret içinde ödendiği varsayılır. Haftalık 5.2 saati aşan fazla sürelerle çalışma veya fazla çalışma varsa hesaplanarak ödenir.”

Fazla Mesai Ücretinin Aylık Ücrete Dahil Edilmesi İçin İşçinin Ücretinin Ne Kadar Olması Gerekir?

Fazla mesainin aylık ücrete dahil olduğu yönündeki iş sözleşmesi hükümleri en fazla aylık 22,5 saate kadar geçerli sayılacağından işçinin ücretinin en az asgari ücret + 22,5 saat fazla mesai kadar olması gerekir.

Örnek: 2025 yılında brüt asgari ücret 26.005,50 TL olduğundan fazla mesainin aylık ücrete dahil edilebilmesi için işçinin ücretinin en az aşağıdaki kadar olması gerekir:

Temel Ücret: 26.005,50 TL
22,5 Saat Fazla Mesai Ücreti: (26.005,50 / 225 x 1,5 x 22,5) 3.900,82 TL
En Az Olması Gereken Ücret: (26.005,50 + 3.900,82) brüt 29.906,32 TL

Yargıtay 9. H.D. 25.02.2021 Tarih, 2020/5049 Esas ve 2021/5141 Karar.
“iş sözleşmesinde kararlaştırılan aylık ücrete aylık 22,5 saat fazla çalışma ücretinin de dahil olduğu göz önüne alınarak, davacının fazla çalışma ücreti dışında kalan ücretinin asgari ücretin altında kalıp kalmadığı denetlenmelidir.”

Günde 11 Saati ve Gece 7,5 Saati Aşan Çalışmalar Aylık Ücrete Dahil Edilebilir mi?

Fazla çalışma ücretinin aylık ücrete dahil edilmesiyle ilgili bir diğer sınır yasaklı çalışmalar ile ilgilidir. Örneğin gece 7,5 saati ve günde 11 saati aşan çalışmaların aylık ücrete dahil olduğu yönündeki iş sözleşmesi hükümleri geçerli kabul edilmeyecektir.

Yargıtay 9. H.D. 25.05.2016 Tarih, 2015/2651 Esas ve 2016/11403 Karar.
“İş sözleşmelerinde fazla çalışma ücretinin aylık ücrete dahil olduğu yönünde kurallara sınırlı olarak değer verilmelidir. Dairemiz, 270 saatle sınırlı olarak söz konusu hükümlerin geçerli olduğunu kabul etmektedir. Günlük çalışma süresinin onbir saati aşamayacağı Kanunda emredici şekilde düzenlendiğine göre, bu süreyi aşan çalışmaların denkleştirmeye tabi tutulamayacağı, zamlı ücret ödemesi veya serbest zaman kullanımının söz konusu olacağı kabul edilmelidir. Yine işçilerin gece çalışmaları günde yedibuçuk saati geçemez (İş Kanunu, md. 69/3). Bu durum günlük çalışmanın, dolayısıyla fazla çalışmanın sınırını oluşturur. Gece çalışmaları yönünden, haftalık kırkbeş saat olan yasal çalışma sınırı aşılmamış olsa da günde yedibuçuk saati aşan çalışmalar için fazla çalışma ücreti ödenmelidir. Dairemizin kararları da bu yöndedir.”

Hafta Tatili ile UBGT Çalışma Ücretleri Aylık Ücrete Dahil Edilebilir mi?

Hafta tatili ile ulusal bayram ve genel tatil günü ücretlerinin aylık ücrete dahil edildiği hükümler de Anayasal Dinlenme hakları olduğundan Yargıtay tarafından geçersiz sayılmaktadır.

Yargıtay 9. H.D. 29.03.2018 Tarih, 2018/2411 Esas ve 2018/6965 Karar.
“Diğer yandan şunu da belirtmek gerekir ki; Anayasal dinlenme hakkı kapsamında olan ve bu nedenle yasak çalışma kapsamına giren hafta tatili ve ulusal bayram genel tatil çalışmalarının aylık ücrete dahil olduğu hakkındaki sözleşme hükmü geçersizdir.”