Gazetecilerin Çalışma Süresi ve Fazla Mesai Ücreti

İşçilerin çalışma süreleri İşçilerin Günlük ve Haftalık Çalışma Saatleri başlıklı yazımda incelenmiştir. Bu yazıda 5953 Sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştırılanlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanunda kapsamında çalışan gazetecilerin çalışma süresi ve fazla mesai ücreti konusu incelenecektir.

Gazetecilerin Çalışma Süresi Ne Kadardır?

Basın İş Kanununa göre gazetecilerin çalışma süresi günde 8 saattir ve günlük 8 saati aşan çalışmalar fazla çalışma olarak adlandırılır. İş Kanunundan farklı olarak Basın İş Kanununda fazla çalışma saatleri günlük çalışma süresine göre belirlenir. Dolayısıyla haftalık çalışma süresinin ne olduğuna bakılmaksızın günde 8 saatin üzerinde çalışan gazeteciler fazla mesai ücreti hak kazanır.

Gazetecilerin Fazla Mesai Ücreti Nasıl Hesaplanır?

Basın İş Kanununa göre fazla çalışmalar saatlik ücretin 1,5 katı (%50 zamlı) olarak ödenir. Ancak fazla çalışmaların gece 24:00’den sonraya tesadüf eden kısmı %100 zamlı ödenir.

Örnek: 14:00 – 01:00 saatleri arasında günde bir saat (20:00 – 21:00 saatleri arasında) ara dinlenmesi kullanarak çalışan bir gazeteci ne kadar fazla çalışma ücretine hak kazanır?

-14:00 – 01:00 saatleri arasında ara dinlenmesi hariç günde 10 saat çalışan gazeteci günde 2 saat fazla mesai ücretine hak kazanmıştır. Bu fazla çalışmanın 1 saati 24:00’dan sonra olduğundan 1 saatlik fazla mesai ücreti %50 zamlı ve 1 saat fazla mesai ücreti %100 zamlı olarak hesaplanmalıdır.

Gazetecilere Kaç Saat Fazla Mesai Yaptırılabilir?

Basın İş Kanununda günlük fazla mesai süresi 3 saatle sınırlanmıştır. Bu kapsamda bir gazeteci günde (8+3) 11 saatten fazla çalıştırılamaz.

Gazetecilerin Fazla Mesai Ücretlerinin Ödenmemesinin Yaptırımı Nedir?

Fazla çalışma ücretini gazeteciye ödemeyen veya yukarıda belirtilen esaslara aykırı olarak ödeyen işveren hakkında, ödemediği fazla çalışma ücretleri tutarının beş katı kadar idari para cezasına hükmedilir. Örneğin bir gazeteciye ödemesi gereken 1000 TL fazla çalışma ücretini ödemeyen işveren 5000 TL idari para cezası ile cezalandırılır.

Gazetecilerin Ücretine Fazla Mesai Ücreti Dahil Edilebilir Mi?

İş sözleşmelerinde yer alan ve fazla çalışma ücretinin aylık ücrete dahil olduğunu belirten hükümler Yargıtay tarafından yılda 270 saatle sınırlı olarak geçerli kabul edilmektedir. Ancak gazetecilerin tabi olduğu 5953 Sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştırılanlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun’da 270 saatlik bir sınır bulunmamaktadır. Bu durumda iş sözleşmelerinde yer alan fazla çalışma ücretinin aylık ücrete dahil olduğu yönündeki hükümlerin sınırsız bir şekilde geçerli olup olmayacağı sorusu karşımıza çıkmaktadır. 5953 Sayılı Kanunda, “Fazla mesai günde üç saati geçemez.” hükmü yer aldığından iş sözleşmelerinde bu yönde bir hüküm bulunması durumunda fazla çalışma ücretinin günlük 3 saate kadar aylık ücrete dahil olabileceği Yargıtay tarafından kabul edilmektedir.

Yargıtay 9. H.D. 09.05.2023 Tarih, 2023/2993 Esas ve 2023/6780 Karar.
“Dosyanın incelenmesinde, hükme esas alınan bilirkişi raporunda davacının haftada 7 saat fazla çalışma yaptığının tespit edildiği ve taraflar arasında imzalanan iş sözleşmesinin 5 … maddesinin (a) bendinde yapılacak fazla çalışmanın ve genel tatillerde yapılacak çalışmanın ücrete dâhil olduğunun yazılı olduğu, bu nedenle fazla çalışmanın yılda 270 saate kadar olan kısmının aylık ücrete dâhil olduğu, yılda 270 saati aşan çalışmanın ise varsa hesaplanması gerektiği esas alınarak hesaplama yapıldığı belirtilmiştir. Ancak 5953 sayılı Kanun’un Ek 1 … maddesine göre günlük iş süresi 8 saat olup, fazla çalışma günlük 3 saati geçemeyecektir. 5953 sayılı Kanun’da 4857 sayılı İş Kanunu’ndan farklı olarak yıllık 270 saat fazla çalışma üst sınırına yer verilmemiştir. 5953 sayılı Kanun’un Ek 1 … maddesinde yer … düzenleme karşısında iş sözleşmesindeki hükmün günde 3 saate kadar fazla çalışmayı kapsadığı kabul edilmelidir. Anılan yön düşünülmeden fazla çalışmanın hesaplandığı bilirkişi raporunun hükme esas alınması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.”