Çalışma süreleri 4857 Sayılı İş Kanununun 63. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre çalışma süresi haftada en fazla 45 saattir. Konuyla ilgili olarak dikkat edilmesi gereken en önemli husus 45 saatin maksimum süreyi ifade etmesidir. Dolayısıyla iş süresi haftalık 45 saatin altında da belirlenebilir. Aksi kararlaştırılmamışsa iş süresi haftanın çalışılan günlerine eşit olarak dağıtılır.
Ara dinlenme süreleri çalışma süresinden sayılmayacağından 45 saatlik süre ara dinlenme süreleri düşüldükten sonra hesaplanmalıdır. Ara dinlenme süreleri ile ilgili olarak Ara Dinlenme Süresi Yargıtay Uygulamaları başlıklı yazımı okuyabilirsiniz.
Haftalık çalışma süresinin 45 saatin altında belirlendiği hallerde, az çalıştıkları gerekçesiyle işçilere asgari ücretin altında ödeme yapılamaz. Bu işçilerin sigorta prim gün sayıları ve prime esas kazançları da Sosyal Güvenlik Kurumuna tam olarak bildirilir. Ancak çalışma süresi haftalık 30 saat ve daha altında belirlenmişse artık kısmi süreli çalışma söz konusu olacağından işçilerin ücretlerinin tam süreli çalışan işçilere orantılı olarak ödenmesi gerekir.
Örnek: Haftada 35 saat çalışan bir işçinin ücreti, kısmi süreli (part time) olmadığından herhangi bir kesintiye tabi tutulmaksızın tam olarak ödenmelidir. Bu işçinin ücreti asgari ücretin altında olamaz.
Hangi İşçilerin Çalışma Süresi 45 Saatin Altında Olmalıdır?
4857 Sayılı İş Kanunu uyarınca çalışma süresi haftalık en fazla 45 saattir. Ancak mevzuatımızda bazı işçilerin haftalık çalışma sürelerinin 45 saatin altında olması zorunlu tutulmuştur. Çalışma süresinin haftalık 45 saatin altında olması gereken işçiler aşağıda belirtilmiştir:
- Yer altı maden işlerinde çalışan işçilerin çalışma süresi haftada en çok otuz yedi buçuk saattir.
- Temel eğitimini tamamlamış ve okula gitmeyen çocukların çalışma süreleri haftada otuzbeş saatten fazla olamaz. Ancak, 15 yaşını tamamlamış çocuklar için bu süre haftada kırk saate kadar arttırılabilir.
- Okula devam eden çocukların eğitim dönemindeki çalışma süreleri, eğitim saatleri dışında olmak üzere, haftada en fazla on saat olabilir. Okulun kapalı olduğu dönemlerde yukarıdaki süreler uygulanır.
Günlük Çalışma Süresi En Fazla Kaç Saat Olmalıdır?
4857 Sayılı İş Kanununda işçilerin çalışma sürelerinin günde 11 saati aşamayacağı belirtilmiştir. Ancak aşağıda sayılan işler ve işçiler için belirlenen çalışma süresi sınırı farklıdır:
- Yeraltı maden işlerinde çalışan işçilerin çalışma süreleri günde 7,5 saati aşamaz.
- Profesyonel ve ağır vasıta ehliyeti ile taşıt kullanan işçilerin çalışma süreleri günde 9 saati geçemez. Ancak bu süre herhangi bir hafta içinde iki kez on saate çıkarılabilir.
- Sağlık Kuralları Bakımından Günde Azami Yedi Buçuk Saat Veya Daha Az Çalışılması Gereken İşler Hakkında Yönetmelik’te belirtilen işlerde çalışan işçilerin günlük çalışma süreleri yönetmelikte belirtilen saatlerden fazla olamaz
- Gece döneminde yapılan işlerde çalışan işçilerin çalışma süreleri günde 7,5 saatten fazla olamaz. Ancak, turizm, özel güvenlik, sağlık hizmeti ve Türk Petrol Kanunu uyarınca petrol araştırma, arama ve sondaj faaliyetleri kapsamında yürütülen işlerde işçinin yazılı onayının alınması şartıyla yedi buçuk saatin üzerinde gece çalışması yaptırılabilir.
- Gebe, yeni doğum yapmış ve çocuk emziren kadın işçilerin çalışma süreleri günde 7,5 saatten fazla olamaz.
- Temel eğitimini tamamlamış ve okula gitmeyen çocukların çalışma süreleri günde yedi saatten fazla olamaz. Ancak, 15 yaşını tamamlamış çocuklar için bu süre günde sekiz saate kadar arttırılabilir.
- Okula devam eden çocukların eğitim dönemindeki çalışma süreleri, eğitim saatleri dışında olmak üzere, en fazla günde iki saat olabilir. Okulun kapalı olduğu dönemlerde yukarıdaki süreler uygulanır.
İş Başmüfettişi
Ayrıntılı bilgi için Hakkımda bölümünü inceleyebilirsiniz.
