Ulusal Bayram ve genel tatil günleri 1981 tarihli Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun ile belirlenmiştir. 4857 Sayılı İş Kanununda da Ulusal Bayram ve genel tatil günü ücreti ve bu günlerde yapılacak çalışmaların tabi olacağı kurallar düzenlenmiştir. Bu yazımızda resmi tatil çalışmaları Yargıtay uygulamaları kapsamında incelenecektir.
Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günleri Hangileridir?
Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanunda ulusal bayram ve genel tatil günleri aşağıdaki şekilde sayılmıştır:
- 1 Ocak Yılbaşı Tatili
- 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı
- 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü
- 19 Mayıs Atatürk’ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı
- 15 Temmuz Demokrasi ve Milli Birlik Günü
- 30 Ağustos Zafer Bayramı
- 29 Ekim Ulusal Bayramı (28 Ekim günü saat 13.00’den itibaren 29 Ekim günü sonuna kadar tatildir.)
- Ramazan Bayramı (Arefe günü saat 13.00’den itibaren toplam 3,5 gün tatildir.)
- Kurban Bayramı: (Arefe günü saat 13.00’den itibaren toplam 4,5 gün tatildir.)
UBGT Gününün Cuma Gününe Rastlaması Durumunda Cumartesi Günü Tatil Midir?
2429 Sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanunda, “Bu Kanunda belirtilen Ulusal Bayram ve genel tatil günleri; Cuma günü akşamı sona erdiğinde müteakip Cumartesi gününün tamamı tatil yapılır.” hükmü yer almaktadır. Söz konusu Kanun 1981 yılında yürürlüğe girmiş olup Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte cumartesi günleri 13:00’e kadar çalışma yapılması ve Pazar günleri hafta tatili kullanılması esastır. Ancak mevcut yasal düzende cumartesi ve Pazar gününün tatil olması gibi bir zorunluluk bulunmadığından söz konusu düzenlemenin uygulanma olanağı kalmamıştır. Zira Yargıtay da cumartesi gününün genel tatil olarak kabul edilemeyeceğine hükmetmiştir.
Yargıtay 9. H.D. 23.10.2003 Tarih, 2003/17723 Esas ve 2003/17653 Karar.
“Davacı genel tatil günü olan Cuma gününden sonraki Cumartesi gününün de genel tatil günü olarak değerlendirilmesini talep etmektedir. Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun’un 2/D maddesinde; “Bu kanunda belirtilen ulusal bayram ve genel tatil günleri Cuma günü akşamı sona erdiğinde müteakip Cumartesi gününün tamamı tatil yapılır..” hükmü yer almaktadır. Kanunun bu maddesinin düzenleniş amacı, kanunun yayınlandığı tarihde Cumartesi günleri saat 13’e kadar çalışma yapılmasıdır. Yasa belirtilen maddesiyle bu süreyi de tatil gününün kapsamı içine almış olup, Cumartesi gününün genel tatil günü olarak kabulü mümkün değildir. Bugünün de normal cumartesi günü olarak değerlendirilmesi gerekir.”
Resmi Tatil Günlerinde Çalışmayan İşçiler Ücret Alır mı?
4857 Sayılı İş Kanunu uyarınca ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışmayan işçiler bir iş karşılığı olmaksızın o gün ücretini tam olarak alır.
Örnek: Aylık maktu ücreti 25000 TL olan bir işçi 1 Mayıs 2025 ve 19 Mayıs 2025 tarihlerinde genel tatil iznini kullanmıştır. Bu durumda 2018/Mayıs ayında işçiye 25000 TL aylık ücret ödenmelidir. (İşçinin eksik günü olmadığı varsayılmıştır.)
Resmi Tatil Günlerinde Çalışan İşçiler Ayrıca Bir Ücret Alır mı?
Resmi tatil günlerinde çalıştırılan işçiler bir iş karşılığı olmaksızın aldıkları ücrete ilave birer günlük ücrete daha hak kazanır. İş sözleşmeleri veya toplu iş sözleşmeleriyle bu günlerde çalışan işçilere bir günlük ücretten daha fazla ücret ödeneceği kararlaştırılabilir.
Bir günlük ücret hesaplanırken; aylık maktu ücretli işçilerin ücreti 30’a bölünür, saatlik ücretli işçilerin ücreti ise 7,5 ile çarpılır.
Örnek: Aylık maktu ücreti 30000 TL olan ve 1 Ocak 2025 günü tatil yapmayarak çalışan işçiye söz konusu çalışması için bir günlük (30000/30=1000 TL) ücret ödenir. Bu kapsamda 2025/Ocak ayı için işçiye toplamda 31000 TL ücret ödenmelidir. (İşçinin eksik günü olmadığı varsayılmıştır.)
UBGT Gününde Bir Saat Çalışan İşçiye Ne Kadar Ücret Ödenir?
4857 Sayılı İş Kanununda ulusal bayram ve genel tatil günlerinde tatil yapmayarak çalışan işçilere her gün için bir günlük ücret ödeneceği belirtilmiştir. Bu kapsamda ulusal bayram ve genel tatil gününde kaç saat çalıştığına bakılmaksızın işçilere her gün için ilave birer günlük UBGT günü ücreti ödenmesi gerekir. Nitekim Yargıtay’ın vermiş olduğu kararlar da bu yöndedir.
Yargıtay 22. H.D. 15.12.2015 Tarih, 2014/23997 Esas ve 2015/34572 Karar.
“Ulusal bayram ve genel tatil çalışması bakımından da, davacının tatil gününde sadece bir saat çalışması sebebiyle, bir saat çalışma karşılığı ücret hesaplanmış ise de, söz konusu tatilin de kesintisiz kullandırılması gereklidir. Tatil gününde bir saat çalışılmış ise de, çalışma karşılığı ücretin, bir günlük yevmiye tutarında ödenmesi gereklidir. Bu yöne aykırı kabulle sonuca gidilmesi hatalıdır.”
Çalışılan Resmi Tatil Ücretinin Aylık Ücrete Dahil Olduğu Şeklindeki Sözleşme Hükümleri Geçerli midir?
Fazla Mesainin Aylık Ücrete Dahil Edilmesi başlıklı yazıda belirtildiği üzere, UBGT ücretlerinin aylık ücreti dahil olduğu şeklindeki sözleşme hükümleri geçersizdir.
Arefe Günü Çalışan İşçilerin Ücretleri Nasıl Ödenir?
29 Ekim Ulusal Bayramı, Ramazan Bayramı ve Kurban Bayramından önceki gün arefe günüdür. Söz konusu bayram günleri arefe günü 13.00’den sonra başlar bayramın sonuna kadar devam eder. Bu kapsamda 29 Ekim Ulusal Bayramı 1,5, Ramazan Bayramı 3,5 ve Kurban Bayramı 4,5 gündür. Arefe günü 13.00’den önce çalıştırılan işçilere herhangi bir ilave ücret ödenmesi gerekmemektedir. Ancak 13.00’den sonra çalışan işçilerin ücreti ödenmelidir.
Örnek: 09.00 – 17.00 saatleri arasında çalışma yapılan bir işyerinde 28 Ekim günü tam gün çalışma yapılmıştır. Bu durumda işçilere yarım günlük ilave UBGT günü ücret ödemesi yapılması gerekir.
Örnek: 13.00 – 21.00 saatleri arasında çalışma yapılan bir işyerinde 28 Ekim günü tam gün çalışma yapılmıştır. Bu durumda işçilere bir günlük ilave Ulusal Bayram ve genel tatil günü ücret ödemesi yapılması gerekir.
Resmi Tatil Gününde 7,5 Saatin Üzerinde Çalışan İşçilere Ne Kadar Ulusal Bayram ve Genel Tatil Ücreti Ödenir?
4857 Sayılı İş Kanununda ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalıştırılan işçilere ek birer günlük (7,5 saat) ücret ödenmesi gerektiği belirtilmiştir. Bu kapsamda söz konusu günlerde 7,5 saatin üzerinde çalışan işçilerin 7,5 saati aşan sürelerinin fazla çalışma ücretinde değerlendirilmek üzere haftalık çalışma süresine eklenmesi gerekir.
Örnek: 01.01.2024 tarihinin olduğu haftada haftalık 45 saatin aşılması nedeniyle 5 saat fazla çalışma yapan ve 01.01.2024 tarihinde 10 saat çalışan bir işçiye 1 günlük (7,5 saat) ulusal bayram ve genel tatil günü ücreti ve (5+(10-7,5)) 7,5 saatlik fazla çalışma ücreti ödenir.
Yargıtay 9. H.D. 19.04.2017 Tarih, 2017/4354 Esas ve 2017/6921 Karar.
“Somut uyuşmazlıkta, davacının haftada 7 gün çalıştığı kabul edilerek fazla mesai ücreti, hafta tatili ücreti, ulusal bayram genel tatil ücreti hesaplandığı için çalıştığı kabul edilen ulusal bayram genel tatil günleri hem hafta tatili hem fazla mesai ücreti içinde hesaplanmıştır. Oysa, çalıştığı kabul edilen ulusal bayram genel tatil günlerinde sadece 7,5 saati aşan kısım fazla mesai içinde hesaplanmalıdır.”
Yargıtay 22. H.D. 16.01.2018 Tarih, 2017/9667 Esas, 2018/131 Karar.
“Aynı şekilde ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışılması halinde, bu çalışmaların günlük yedi buçuk saate kadar olan kısmı için ulusal bayram ve genel tatil ücreti, yedi buçuk saati aşan kısmı ise fazla çalışma süresine dâhil edilmek suretiyle fazla çalışma ücreti hesaplanmalıdır.”
Resmi Tatil Çalışmaları Karşılığında Serbest Zaman (İzin) Kullandırılması Mümkün Müdür?
İş Kanununda UBGT günlerinde çalıştırılan işçilere bu çalışmaları karşılığında ilave birer günlük ücret ödenmesi gerektiği belirtilmiştir. Fazla çalışmada olduğu gibi ulusal bayram ve genel tatil günü çalışması karşılığında serbest zaman kullanılabileceği yönünde bir düzenleme bulunmadığından her halükarda ulusal bayram ve genel tatil günü ücretlerinin işçilere ödenmesi gerekir. Yargıtay da vermiş olduğu kararlar da ulusal bayram ve genel tatil günü çalışmalarının denkleştirilemeyeceğini kabul etmektedir.
Yargıtay 9. H.D. 12.01.2021 Tarih, 2020/3846 Esas ve 2021/290 Karar.
“Tüm dosya kapsamından işverenin ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışan işçiye bu çalışmasının karşılığını ödemek yerine izin kullandırdığı ve davacının da buna muvafakat etmediği açık olduğuna göre, izin kullanımı uygulamasının geçerli bir uygulama olarak kabul edilmesi mümkün değildir.”
Yargıtay 9. H.D. 23.03.2021 Tarih, 2020/6164 Esas ve 2021/6681 Karar.
“Kanunda ulusal bayram ve genel tatil günlerindeki çalışmalar için herhangi bir denkleştirme kuralına yer verilmediği gibi, fazla çalışmada olduğu gibi serbest zaman verilmesine ilişkin bir düzenlemeye de yer verilmemiştir. İşçinin ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışacağı iş sözleşmesi ile kararlaştırılabilir yahut işçiden buna ilişkin ayrıca muvafakat alınabilir. Tarafların işçinin ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışacağına dair anlaşmaları mümkün olup, bu çalışmanın karşılığı da işçiye çalıştığı günün karşılığı için ayrıca bir yevmiye tutarında ücret ödenmesidir.”
UBGT Ücreti Ödenmeyen İşçi İş Sözleşmesini Haklı Nedenle Feshedebilir mi?
Ulusal Bayram ve genel tatil günü ücreti ödenmeyen işçiler İş Kanununun 34. maddesi uyarınca çalışmaktan kaçınma hakkını kullanabilir. Ayrıca işçi ücreti ödenmediği için İş Kanununun 24. maddesi uyarınca iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir.
Yargıtay 9. H.D. 30.05.2022 Tarih, 2022/5932 Esas ve 2022/6735 Karar.
“4857 sayılı Kanun’un24 üncü maddesinin (II) numaralı bendinin (e) alt bendinde sözü edilen ücret, geniş anlamda ücret olarak değerlendirilmelidir. İkramiye, prim, yakacak yardımı, giyecek yardımı, fazla çalışma, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil gibi alacakların ödenmemesi durumunda da işçinin haklı fesih imkânı bulunmaktadır.”
UBGT Çalışması İçin İşçi Onayı Zorunlu mudur?
Resmi tatil günlerinde işçilerin çalışıp çalışmayacağı iş sözleşmeleri veya toplu iş sözleşmeleri ile kararlaştırılır. Toplu iş sözleşmeleri veya iş sözleşmelerinde hüküm bulunmaması halinde bu günlerde çalıştırılacak işçilerin onayı alınır.
Resmi Tatil İle Hafta Tatilinin Aynı Güne Rastlaması Durumunda Hangisinin Ücreti Ödenir?
UBGT günü ile hafta tatilinin aynı güne rastlaması durumunda işçi lehine yorum ilkesi gereğince o gün çalışan işçiye fazla olanın ödenmesi gerekir. 4857 Sayılı İş Kanunu ve Yargıtay içtihatları uyarınca, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalıştırılan işçilere ilave birer günlük ve hafta tatili günlerinde çalıştırılan işçilere ilave 1,5 günlük ücret ödenmesi gerekir. Hafta tatili ücreti hesabı daha fazla olduğundan ulusal bayram ve genel tatil günü ile hafta tatilinin aynı güne rastlaması durumunda o gün çalışan işçiye hafta tatili ücreti ödenmesi gerekir.
Yargıtay 9. H.D. 16.06.2020 Tarih, 2017/15912 Esas ve 2020/5760 Karar.
“Hafta tatili ve genel tatil günlerinin çakıştığı günlerde hafta tatili hesabı yapılmalıdır. Bilirkişi raporu bu açıdan denetime elverişli değildir. Örneğin 19 Mayıs 2013 bayram tatili Pazar günü ile çakışmaktadır.”
Çocuk ve Genç İşçiler Resmi Tatil Günlerinde Çalıştırılabilir mi?
Çocuk ve genç işçilerin UBGT günlerinde çalıştırılması yasaktır. Onayları olsa dahi çocuk ve genç işçiler bu günlerde çalıştırılamaz. Ancak UBGT günlerine ilişkin bir iş karşılığı olmaksızın ödenmesi gereken ücret çocuk ve genç işçilere de ödenir.
Resmi Tatil Çalışmaları Nasıl İspatlanır?
Ulusal bayram ve genel tatil günü çalışmalarında ispat yükü işçide olup konuyla ilgili ayrıntılı bilgi için UBGT Çalışması İspatı – Yargıtay Uygulamaları başlıklı yazıyı okuyabilirsiniz.
Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günü Ücretinin Ödenmemesi Durumunda Faiz İşler mi?
Ulusal Bayram ve genel tatil günü ücreti ödenmemesi halinde mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı uygulanır. Konuyla ilgili ayrıntılı bilgi için Ücret Alacaklarında Temerrüt ve Faiz başlıklı yazımı okuyabilirsiniz.
UBGT Günü Ücretinde Zamanaşımı Kaç Yıldır?
UBGT günü ücreti diğer ücretler gibi 5 yıllık zamanaşımına tabidir. Konuyla ilgili ayrıntılı bilgi için Ücret Alacaklarında Zamanaşımı Süresi Başlıklı Yazımı Okuyabilirsiniz.
UBGT Günleri Çalışma Süresinden Sayılır mı?
4857 Sayılı İş Kanununun 66. maddesinde, hangi hallerin çalışma süresinden sayılacağı ayrıntılı olarak belirtilmiş olup ulusal bayram ve genel tatil günleri bu durumlar arasında sayılmamıştır. Bu nedenle ulusal bayram ve genel tatil günleri çalışma süresinden sayılmayacaktır.
Çalışma süresinden sayılmadığından fazla çalışma ücreti hesaplanırken çalışılmayan ulusal bayram ve genel tatil günleri ile çalışılan ulusal bayram ve genel tatil günlerindeki 7,5 saate kadar olan sürelerin dışlanması gerekir.
Örnek: Haftanın altı günü günde 7,5 saatten haftada 45 saat çalışılan bir işyerinde 1 Mayıs pazartesi günü izin kullanan bir işçi haftanın diğer günleri günde 9 saat çalışsa dahi fazla çalışma ücretine hak kazanamayacaktır. Zira çalışılamayan ulusal bayram ve genel tatil günü dışlandıktan sonra işçinin toplam çalışma süresi haftalık 45 saati aşmayacaktır.
Yargıtay 22. H.D. 13.06.2017 Tarih, 2017/8317 Esas ve 2017/13949 Karar.
“Somut olayda; davacının fazla çalışma talebi tanık anlatımlarına göre hesaplanıp hüküm altına alınmıştır. Hükme esas alınan bilirkişi raporundan; davacının yıllık izinde olduğu ve çalışmadığı ulusal bayram genel tatil günlerinin hesap dışı bırakılıp bırakılmadığı denetlenememektedir. Mahkemece bilirkişiden ek rapor aldırılarak; fazla çalışma alacağının, davacının yıllık izinde olduğu ve çalışmadığı ulusal bayram genel tatil günlerin dışlanması ile hesaplanması istenmelidir. Bu yön gözetilmeden sonuca gidilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.”
Yargıtay 9. H.D. 14.03.2019 Tarih, 2019/1528 Esas ve 2019/5741 Karar.
“Ancak, ulusal bayram genel tatil günlerinin, ara dinlenme süresi düşülünce bulunan fiili çalışma süresinden normal mesai süresi olan 7,5 saatlik kısımlarının fazla mesai hesabında dışlandığına ilişkin bir açıklama veya hesaplama hükme esas bilirkişi raporunda bulunmamaktadır. Ulusal bayram genel tatil günlerinin, ara dinlenme süresi düşülünce bulunan fiili çalışma süresinden normal mesai süresi olan 7,5 saatlik kısımlarının fazla mesai hesabında dışlanması, ara dinlenme düşülerek bulunan günlük fiili çalışma süresinin 7,5 saati aşan kısımlarının ulusal bayram genel tatil günleri bakımından fazla mesai süresine eklenmesi ve bu hesabın denetime elverişli şekilde yapılması gerektiğinin düşünülmemesi hatalıdır.”
Parça Başına veya Yüzde Usulü Ücret Alan İşçilere Ulusal Bayram ve Genel Tatil Ücreti Ödenir mi?
Yüzde usulü veya parça başı ücret ödeme uygulaması olan işyerlerinde bir iş karşılığı olmaksızın ödenmesi gereken ulusal bayram ve genel tatil günü ücreti işveren tarafından ödenir. Parça başı ücret ödenen işyerlerinde bir ödeme dönemi içinde ödenen ücretlerin ödeme dönemindeki gün sayısına bölünmesiyle günlük ücret bulunur. Yüzde usulünün uygulandığı işyerlerinde ise işçinin o hafta elde ettiği ücretler toplamının 6’ya bölünmesiyle günlük ücret tespit edilir.
İş Başmüfettişi
Ayrıntılı bilgi için Hakkımda bölümünü inceleyebilirsiniz.
